Η αλληλεπίδραση είναι κάτι τόσο προφανές όσο το βούρτσισμα των δοντιών σας κάθε μέρα. Άλλωστε, αφορά την αλληλεπίδραση προσώπων, αντικειμένων ή φαινομένων. Δεν ζούμε σε απομόνωση, αλλά σε διαφορετικά είδη σχέσεων και εξαρτήσεων. Η καθημερινή εργασία και η ιδιωτική ζωή είναι γεμάτη καταστάσεις στις οποίες μπορούμε και μάλιστα πρέπει να επιδείξουμε την ικανότητά μας να επικοινωνούμε, και μαζί με αυτό έρχεται και η ικανότητα να επηρεάζουμε ο ένας τον άλλον. Εν ολίγοις η δια δραστικότητα. Υπάρχουν άνθρωποι ανάμεσά μας για τους οποίους η δια δραστικότητα είναι το παροιμιώδες «κομμάτι της τούρτας», αλλά βλέπουμε επίσης ανθρώπους που είναι πολύ κλεισμένοι στον εαυτό τους και διστάζουν να κάνουν διάλογο με τους άλλους.

Ίσως αυτός είναι ο λόγος που στον σημερινό κόσμο συναντάμε όλο και περισσότερο τη δια δραστικότητα σε πολλά επίπεδα, σε πολλά μέρη και σε πολλές καταστάσεις. Αναπολώ όταν ο γιος μου -είκοσι έξι ετών τώρα- ήταν παιδί. Η μητέρα του, Πολωνή δασκάλα, προφανώς είχε ως έναν από τους εκπαιδευτικούς της στόχους να δείξει τον κόσμο στον απόγονό της, ο οποίος λιγάκι ενδιαφερόταν για τις ανάγκες των γονιών του. Το να επισκέπτεται μουσεία και να κοιτάζει έργα τέχνης τον έκαναν γρήγορα να βαρεθεί. Ακούραστη στην αναζήτηση ιδεών και συνεχώς σε επιφυλακή, τελικά ανακάλυψα κάτι που αιχμαλώτισε την προσοχή και την επιθυμία ενός παιδιού και μετά ενός εφήβου.

Μια μέρα πήγαμε σε μια μικρή πόλη της Σιλεσίας όπου βρήκα αυτό που νόμιζα ότι ήταν ενδιαφέρον – το Μουσείο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Πολωνίας (τώρα Μουσείο της Ιστορίας της Λαϊκής Πολωνίας). Δημιουργήθηκε αμέσως ένα συναίσθημα, με το οποίο αποφάσισα να «περιποιηθώ» τον γιο μου. Και το οργανωτικό μου πνεύμα σχεδίασε όλο το ταξίδι, το οποίο συγκέντρωσε τους συμμαθητές του Mateusz με την ευκαιρία. Σε αυτή τη χαρούμενη παρέα φτάσαμε στη Ruda Śląska και… σωστά, άρχισαν να συμβαίνουν θαύματα, γιατί αποδείχθηκε ότι δεν ήταν απλώς μια άλλη βαρετή περιήγηση στα αξιοθέατα, αλλά πολλές ευκαιρίες για να αγγίξει κανείς αντικείμενα από εκείνα τα χρόνια, να καθίσει πίσω από το τεράστιο γραφείο ενός αξιωματούχου του κόμματος και να τηλεφωνήσει από μια σταθερή κάμερα που στέκεται πάνω του, για να παίξει το ρόλο ενός οδηγού φορτηγού από την εποχή της Λαϊκής Πολωνίας. Ήταν η πρώτη φορά που συναντήσαμε δια δραστικότητα σε ένα μουσείο και δεν υπήρχε γυρισμός μετά από αυτό. Στο πρώτο, η ιστορία παρουσιάζεται με τρόπο που απαιτεί δράση από την πλευρά του επισκέπτη, ενώ στο δεύτερο, η παράδοση της ζυθοποιίας στη Σιλεσία με φόντο την ιστορία της οικογένειας των Αψβούργων μεταφέρεται με ελκυστικό και προσιτό τρόπο για ένα νέο άτομο. In the former, history is presented in a way that requires action on the part of the visitor, while in the latter, the tradition of brewing in Silesia with the history of the Habsburg family in the background is conveyed in an engaging and accessible manner for a young person.

Οι αναμνήσεις μου για το θέμα που εξετάζεται στο άρθρο αλληλεπικαλύπτονταν με τις δραστηριότητες που ανέλαβα σε σχέση με την πρόσκληση συμμετοχής στο έργο ABIbooks. Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία που σχετίζεται με την εξεύρεση τρόπων για την ενθάρρυνση των νέων να διαβάσουν. Ένα παραδοσιακό χάρτινο βιβλίο μπορεί να συσχετιστεί από ένα παιδί με τη σχολική ανάγνωση, και εδώ η επιλογή δεν είναι 100 τοις εκατό ενδιαφέρουσα. Η εναλλακτική, λοιπόν, είναι το δια δραστικό βιβλίο, το οποίο χρησιμοποιεί ένα παλιό τέχνασμα ενσωματωμένο στην τελευταία λέξη της τεχνολογίας, δηλαδή τη διδασκαλία μέσω του παιχνιδιού. Παιχνίδι που απαιτεί δραστηριότητα – άγγιγμα, κλικ, σχέδιο, μαντεψιά, αφήγηση. Χτίζεται στη δημιουργικότητα και τη φαντασία του παιδιού. Τους διδάσκει να παίρνουν αποφάσεις και να αναθεωρούν τις επιλογές τους.

Τα δια δραστικά βιβλία που είχα τη χαρά να διαβάσω, βασισμένα στην καθημερινότητα του παιδιού (π.χ. οικογένεια, φίλοι, σχολείο), διευρύνουν το λεξιλόγιο του παιδιού. Χρησιμοποιούν μάλλον απλές εικόνες, αλλά ωραία χρώματα, που δεν αποσπούν πολύ την προσοχή και προσφέρουν κείμενα που δεν είναι πολύ μεγάλα, γεγονός που διευκολύνει την απομνημόνευση του περιεχομένου. Διδάσκουν έννοιες από συγκεκριμένες θεματικές, για παράδειγμα μουσική, ενώ επιτρέπουν στο παιδί να ενεργοποιήσει την αίσθηση της ακοής του χάρη στα εγκατεστημένα αρχεία μουσικής. Η μορφή των ερωτήσεων που χρησιμοποιούνται διεγείρει την περιέργεια του μικρού και σε περίπτωση λανθασμένης απάντησης, το παιδί μπορεί να επιστρέψει στον γρίφο και να αναθεωρήσει την επιλογή του χωρίς αδικαιολόγητο άγχος. Αυτό διδάσκει ότι το να κάνεις ένα λάθος δεν συνεπάγεται με ποινή, ότι είναι δυνατό να διορθώσεις και να αλλάξεις μια απόφαση, ότι δεν είναι η έσχατη λύση. Φυσικά, το να κάνεις ένα λάθος δείχνει και τις συνέπειες, δηλαδή ένα κλειστό μονοπάτι αν θέλεις να συνεχίσεις. Η αναγνώριση της βοήθειας κατά μήκος της πορείας είναι επίσης κάτι το εξαιρετικό, που συχνά τοποθείται στην τελευταία σελίδα του φυλλαδίου. Αυτό κάνει το παιδί να νιώθει όχι μόνο ότι συμμετέχει στις εκδηλώσεις, αλλά και ως κάποιος που έχει συμβάλει στην επιτυχία!

Τα κείμενα χρησιμοποιούν επίσης τη μέθοδο της επανάληψης, η οποία ενοποιεί τις λέξεις που μαθαίνονται και τις δεξιότητες που αποκτήθηκαν, αλλά χτίζει αυτήν την επανάληψη σε μια διαφορετική επικοινωνιακή κατάσταση (π.χ. εκμάθηση νότων και ρυθμού – κομμάτια μήλου και χτυπήματα ρολογιού). Εκτός από τις θεωρητικές γνώσεις στους σχετικούς τομείς, το παιδί λαμβάνει και την πρακτική, η οποία μπορεί να χρησιμοποιηθεί, για παράδειγμα, κατά την προετοιμασία γευμάτων. Τα πιο ενδιαφέροντα βιβλία, ωστόσο, φαίνεται να είναι εκείνα στα οποία πρέπει κανείς να βρει το σωστό αντικείμενο αναζητώντας τον σωστό τρόπο, λύνοντας απλές μαθηματικές πράξεις, αναγνωρίζοντας σχήματα, ονομάζοντας αντικείμενα, συσχετίζοντας γνωστές φιγούρες από την ιστορία και τον κόσμο της τέχνης. .

Τα πλεονεκτήματα της στροφής σε δια δραστικά βιβλία είναι ανεκτίμητα. Το να κρατάς το ενδιαφέρον ενός παιδιού για τη σημερινή πραγματικότητα δεν είναι εύκολη υπόθεση. Σε μια εποχή διαφορετικών έλξεων γύρω από τον νέο άνθρωπο, ένα κείμενο πρέπει να ελκύει όχι μόνο με το περιεχόμενό του, αλλά και με ό,τι χτίζεται γύρω του. Το προαναφερθέν παιχνίδι, η διαπαιδαγώγηση μέσω αυτού, φαίνεται ένα μέσο για την επίτευξη ενός σκοπού. Αλλά και η δραστηριότητα του παιδιού, η λεκτική και η μη λεκτική, είναι πολύ επίκαιρη. Τέλος, θα ήθελα να τονίσω ποιο είναι για μένα το πιο σημαντικό θέμα. Οι σημερινοί νέοι μαθαίνουν ενεργοποιώντας ταυτόχρονα διάφορες αισθήσεις. Τα δια δραστικά βιβλία που τους επιτρέπουν να βλέπουν, να αγγίζουν και να ακούν παρέχουν μια τέτοια ευκαιρία. Η επόμενη πρόκληση που έχουμε μπροστά μας είναι να δημιουργήσουμε έργα με δραστηριότητες που ενεργοποιούν τη χρήση της όσφρησης και της γεύσης. Η πλήρης συναισθησία κατά την ανάγνωση μπορεί να αποδειχθεί το κλειδί για την ενθάρρυνση των μικρών αναγνωστών να προσεγγίσουν τον γραπτό λόγο και να ξεπεράσουν τον φόβο τους να μην καταλάβουν το μήνυμα.